«Reiseliv i Noreg»
den norske reiselivshistoria
Varigheit: 30 minutt
Opplegget gir eit grundig innblikk i hovudutstillinga til museet. Det syner kor stor kontrasten var mellom livskåra i norske bygder på 1800-talet og dei fyrste utanlandske besøkande, som kom frå velhavande familiar. Den fyrste turismen medførte enorm innsats over heile landet, med å byggje jernbane, vegar og ikkje minst overnatting- og serveringsstader. Kreativiteten var stor for menn og ikkje minst kvinner, som skaffa seg attåtnæring der dei kunne.
Kva var det som tiltrekte seg sofistikerte turistar, og kva kunne me tilby dei?
«Dar kjem dampen»
ei kaivandring
Varigheit: 45 minutt
Turen startar ved museet sine gamle bygg på «dampskipskaien». Her ser me på korleis faste rutetider med båt til og frå Bergen endra og moderniserte små bygdesamfunn langs kysten. På ei kort vandring blir det fortalt om korleis det var den gong fjorden var ferdsleåre, om satsing og bygging av hotell og lokal tilpassing til utviklinga. Turen vert avslutta med ein rundtur i museet.
«På søken etter det nordiske lys»
kunstnarar promoterer turistlandet Noreg
Varigheit: 30 minutt
Norske fjord- og fjellandskap var ideelle kulissar for nasjonalromantikken sine målarar. Kunstnarar med base ved akademiet i Düsseldorf byrja tidleg på 1800-talet å vandre over fjella frå aust til vest. Fleire av desse kunstnarane bygde seg sommarvillaer i Balestrand. Utstillinga er i eit av drakestilshusa frå den gong, som alle var del av kunstnarkolonien i bygda.
«Til topps i skjørt med bukse i sekken»
Europeiske fjellklatrarar omvelta bruken av dei norske fjella
Varigheit: 30 minutt
På slutten av 1800-talet byrja utanlandske tindestigarar med erfaring frå Alpane å utforske dei ville fjella her nord. I fylgje lokal dømekraft sette dei liv i fare ved å klatre dei høgste og truande toppane. Desse var i likheit med dei tidlege, britiske flugefiskarane, dei som "oppdaga" Noreg som turistdestinasjon.
William Cecil Slingsby «Den norske tindesportens far» er kjend for å vere den fyrste som klatra fleire toppar etter å lagt bak seg eit titals turar til Alpane. Han ga ut boka «Norge, den nordlige arena» i 1904 («The Northern Playground»). Han fekk fylgje av norske fjellførarar.
Therese Bertheau var fyrste kvinne som klatra Store Skagastølstind, Vest-Jotunheimen i 1886. Det var fyrst i 1910 at det vart aksept for at kvinner brukte bukser til turbruk.
Denne omvisinga tek deg attende til dei fyrste reiseskildringane; korleis utlendingane opplevde møtet med norske tradisjonar og mat, og kva reaksjonar dei møtte. Me ser òg på kvinner sine utfordringar med å bli akseptert som likeverdige fjellvandrarar og representantar i organisasjonssamanhengar – som i Den Norske Turistforening.
«Kulturvandring»
ei vandring gjennom Balestrand
Varigheit: 90 minutt
Det er òg høve til å kombinera museumsbesøket med vandring gjennom den maleriske bygda Balestrand og lære korleis Balestrand si kulturhistorie har danna grunnlag for den populære turiststaden.
Turen startar på den gamle dampskipskaien og tek deg forbi gravhaugar og drakestilshus med ein kort pause i St. Olafs kyrkja, ei lita kyrkje med si eiga historie.
«Catharine Hermine Kølle (1788 – 1859) – utstilling»
Varigheit: 30 minutt
Bli kjend med den fyrste norske kvinnelege turisten, kanskje òg den fyrste norske kvinnelege kunstmålaren.
Trass i at ho levde i ei tid då jenter var utestengde frå å få utdanning, trassa ho normene og gjekk sine eigne vegar. Det gjorde ho i rett forstand – ho pakka skjeppa med blyant, papir og pistol og vandra hovudsakleg til fots – 15 lange turar i inn- og utland.
Ho kom heim frå sine turar på det europeiske kontinent med rikelege illustrasjonar – som truleg var representasjonar for utvikling av moderne samfunn. Heime i Ulvik, samla ho og søstrene bønder frå bygda til samtalar kvar sundag etter kyrkjetid. «Ulvik Parliamentet» har desse møta blitt kalla i ettertid.
Kven var denne ugifte dama, som etterlet seg 1800 tettskrivne notat, som kunne teikne kart og laga daglege meteorologiske rapportar?
Kvar fann ho mot til å legge ut på 3 månader lange vandringar aleine til ukjende reisemål?
I Ulvik er arbeidet i gang med å lage eit besøkssenter etter Catharine Hermine Kølle, og mange forskarar undersøker stadig materialet etter henne; notat, reiseskildringar og rapportar finnast ved Universitetsbiblioteket i Bergen og måleria ved Bergen Universitetsmuseum.
