Museumssøndag - Saman

SAMAN – eit historisk perspektiv på familien

Søndag 9. februar, på sjølvaste morsdagen, opnar museet si nye temporære utstilling. Val av opningsdato er ikkje tilfeldig, for tema for utstillinga dette året er familie og hushald i eit historisk perspektiv.

Ammer frå Sunnfjord

Denne søndagen får vi besøk av historikar Kristine Ness. Ho er konservator på Sunnfjord Museum, og har forska på eit historisk utbreidd, men lite kjend fenomen, nemleg ammene. Dette var kvinner som amma borna til andre kvinner. Dei overtok om mor til bornet døydde, reiste bort, eller ikkje sjølv hadde morsmjølk. I Bergen var ammer frå Sunnfjord spesielt ettertrakta. Dette har Ness fordjupa seg i og vil fortelje om denne søndagen.

På 1700- og 1800-talet var det ikkje uvanleg at kvinner tente som ammer for rike familiar sine barn. Ness har gått inn på kvifor gifte koner reiste frå mann og barn for å ta arbeid i Bergen, og korleis samfunnet rundt dei oppfatta det. Ness har tatt utgongspunkt i livet til Marte Movik, som levde på husmannsplassen i Movika som i dag er ein del av samlinga på Sunnfjord Museum.  

Saman

Årets temporære utstilling er «Saman». Til alle tider har vi budd og levd saman på ein eller annan måte. Historisk har formålet med samlivet vore forskjellig. Det har også alltid funnest folk som levde på andre måtar enn fleirtalet, og synet på dei har variert oppgjennom tidene. I utstillinga tar vi føre oss det eldre bondesamfunnet, arbeidsfellesskap, kjernefamilien og til det moderne samfunnet, og viser dette gjennom bruk av gjenstandar og historiske fotografi.

I det eldre bondesamfunnet var dei einskilde hushalda produksjonseiningar som bestod av bonden, bondekona, barna, kårfolk og tenestefolk, som alle hadde sine oppgåver. På 1800-talet vart kjernefamilien, som bestod av foreldre og barn, eit nytt ideal. Familien vart meir ei konsumeining enn ei produksjonseining, og det var ikkje arbeidsfellesskapet, men følelsane som knytte familiemedlemmane saman.

På byrjinga av 1900-talet slo det nye familiesynet også rot i bondesamfunnet og arbeidarklassen. Kvinnefellesskapet og mannsfellesskapet vart i stor grad erstatta av par-fellesskapet. I vår tid er vi også opptekne av at følelsar skal styre korleis vi vel å leve liva våre. Familiane er meir samansette igjen, samstundes som om lag 40 prosent av hushalda i Noreg består av éin person.

På søndag blir omvisning i utstillinga saman med museumsleiar Anne Kristin Moe etter foredraget.

Kafeen og museumsbutikken held ope denne dagen.